F. R. Schack

Σύντομο σημείωμα
Ο François-Blaise Schack (περ. 1806- ;) ήταν γάλλος φιλέλληνας εθελοντής, ο οποίος συμμετείχε στην Ελληνική Επανάσταση. Τα ίχνη του, μετά την έκδοση του μοναδικού του, μάλλον, έργου χάνονται και δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες για τη μετέπειτα πορεία του.
Συμμετοχή στον Αγώνα
Σε ηλικία είκοσι ετών ο François-Blaise Schack αποφασίζει να συμμετάσχει στον Αγώνα. Η απόφασή του, όπως πληροφορούμαστε από το έργο, δεν ήταν τυχαία: εμποτισμένος από την κλασική παιδεία και έχοντας αισθήματα φιλοπατρίας, όντας ενθουσιασμένος από τη γνωριμία του με τον φιλέλληνα Auguste de Choiseul-Gouffier, αποφασίζει να εγκαταλείψει το Παρίσι, όπου διέμενε και σπούδαζε Νομική, και να ξεκινήσει από το λιμάνι της Μασσαλίας για την Ελλάδα. Τελώντας υπό τις διαταγές του φιλέλληνα Théobald Piscatory, μία ομάδα 24 ανδρών με ένα πλοίο ναυλωμένο από το Φιλελληνικό Κομιτάτο του Παρισιού, φτάνει στη Ζάκυνθο, μετά από κάποιους ενδιάμεσους σταθμούς, στις 22 Φεβρουαρίου 1826, ενώ στις 18 Μαρτίου προσεγγίζει το Ναύπλιο. Τις τελευταίες ημέρες του Μαρτίου, υπό τις διαταγές του Γενναίου Κολοκοτρώνη κατευθύνεται προς την Τριπολιτσά, όπου συμμετέχει σε κάποια μικρής έκτασης μάχη, ανακαταλαμβάνοντας ελληνικές θέσεις, ενώ, κατόπιν, συμμετέχει σε μάχες στην περιοχή των Σαλώνων, βοηθώντας τον Καραϊσκάκη. Η μεγαλύτερη ίσως συμβολή του είναι αυτή στο πλευρό του Φαβιέρου, στην αποτυχημένη εκστρατεία του στην Εύβοια, ενώ ενδιαφέρον έχει και η συμμετοχή του ως ακροατή στην Γ΄ Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου τον Απρίλιο του 1826, πριν αυτή διακοπεί από την είδηση της πτώσης του Μεσολογγίου.
Το έργο

Η Εκστρατεία ενός νέου Γάλλου στην Ελλάδα αποτελεί το μοναδικό, μάλλον, έργο του François-Blaise Schack. Αν και δεν γνωρίζουμε την αναγνωστική του τύχη, θα πρέπει να εικάσουμε ότι διαβάστηκε από τα μέλη του Ελληνικού Κομιτάτου του Παρισιού, στα οποία μάλιστα απευθύνεται ο συγγραφέας, προκειμένου εν μέρει να δικαιώσει και τη συμμετοχή των γάλλων συμπατριωτών του στον Αγώνα.

Ο σύγχρονος αναγνώστης, κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα ικανοποιηθεί από το έργο, καθώς αυτό δεν ακολουθεί αυστηρά τις συμβάσεις των απομνημονευμάτων, ενώ, το λυρικό στοιχείο και κάποιες παρεκβάσεις μάλλον κουράζουν. Το έργο, βέβαια, του Schack έχει άμεση σχέση με τις ζητήσεις και τη γραμματεία της εποχής του, καθώς συμφύρει τα γραμματειακά είδη του απομνημονεύματος και της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας, προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες ενός ανομοιογενούς μάλλον κοινού, το οποίο ζητά να πληροφορηθεί για την ελληνική υπόθεση, με τρόπο όμως κάπως πιο ελαφρό. Έτσι, λόγου χάριν, μπορούμε να ερμηνεύσουμε τα στοιχεία εκείνα της αφήγησεις, όπου την περιγραφή του φυσικού τοπίου διαδέχονται αποσπάσματα σύγχρονων ή κλασικών ποιητών ή, ακόμη, τις πάμπολλες σελίδες με τις μικρές ψηφίδες τόπων, τους οποίους είδε ο αφηγητής και επιζητεί να αποτυπώσει, έστω και με μία πινελιά. Τέτοια, άλλωστε, είναι και η φύση του κεφαλαίου με την περιήγησή του στις Κυκλάδες, καθώς μέσα από τις σελίδες του ο αναγνώστης δεν παρακολουθεί έναν εθελοντή που λαμβάνει μέρος σε μάχη, αλλά έναν ρομαντικό ταξιδιώτη - καλύτερα: έναν ρομαντικό νέο ταγμένο στις υπηρεσίες των εθνών. Οι γραμματειακές πηγές, εξ άλλου, του Schack είναι τα δηλωμένα έργα του Pouqueville και του Choiseul-Gouffier, ενώ το Οδοιπορικό τού Chateaubriand είναι το άδηλο πρότυπο, το κείμενο του οποίου ενίοτε αντιγράφει.

Εργογραφία
Schack Francois-R., Campagne d’un jeune français en Grèce, envoyé par M. le Duc de Choiseul, Paris, Firmin Didot père et fils, 1827.
Ενδεικτική βιβλιογραφία

Barau Denys, “La dimension éducative du mouvement philhellène”, Revue d'histoire du XIXe siècle, 39, 2009, pp. 79-94 [= ελλ. μτφ. «Η παιδαγωγική προσέγγιση του Φιλελληνισμού » στο Πέτρος Πιζάνιας (επιμ.) Η Ελληνική Επανάσταση του 1821. Ένα ευρωπαϊκό γεγονός, Ιόνιο Πανεπιστήμιο-Κέδρος, 2009, σελ. 171-199]. Διαθέσιμο στο [προσπέλαση: 31.7.2020].

Mazurel Hervé, “Les guerriers de l’Ailleurs”, Écrire l'histoire, vol. 7, 2011, pp. 53-62. Διαθέθιμο στο [προσπέλαση: 31.7.2020].

Mazurel Hervé, “Héroïsme et exotisme. Le militaire à l'épreuve des lointains (1820-1914)”, Romantisme, vol. 161, 2013/3, pp. 35-44. Διαθέσιμο στο [προσπέλαση: 31.7.2020].